سرطان ریه غیرسیگاری‌ها ازنظر ژنتیکی از تومورهای افراد سیگاری متفاوت است

مطالعه جدیدی که به‌تازگی در مجله Nature Genetics منتشر شده است، تعداد تومورهای توالی‌یابی‌شده افراد غیرسیگاری را دو برابر و به یافتن راهی برای ایجاد درمان‌های شخصی متفاوت از درمان‌هایی کمک می‌کند که برای سرطان‌های افراد سیگاری استفاده می‌شود.

درحالی‌که افراد سیگاری یا کسانی با سابقه سیگارکشیدن بیشترین افراد مبتلا به سرطان ریه را تشکیل می‌دهند، افراد غیرسیگاری (کسانی که هرگز سیگار نکشیده‌اند یا در تمام طول عمرشان کمتر از صد نخ سیگار کشیده‌اند) در سراسر جهان ۱۰ تا ۲۵ درصد از مبتلایان به سرطان ریه را شامل می‌شوند. بااین‌حال با کاهش نرخ کشیدن سیگار، این نسبت در حال افزایش است و داده‌ها نشان می‌دهد تعداد مطلق موارد در میان افراد غیرسیگاری نیز ممکن است در حال افزایش باشد.

به‌گفته اندرو کافمن، جراح بیمارستان مانت‌ساینای در نیویورک، اگر سرطان ریه در افراد غیرسیگاری طبقه‌بندی جداگانه‌ای داشت، هم ازنظر شیوع و هم از‌نظر مرگ‌و‌میر در فهرست ۱۰ سرطان نخست در آمریکا جای می‌گرفت. با‌این‌حال، بیشتر توالی‌یابی‌های ژنوم سرطان ریه روی تومورهای افراد سیگاری انجام می‌شود. پژوهشگران مؤسسه ملی سرطان آمریکا برای مطالعه جدید توالی‌‌یابی کل ژنوم را روی تومورهای ۲۳۲ بیمار مبتلا به سرطان ریه انجام دادند. این افراد هرگز سیگار نکشیده بودند و مواجهه آن‌ها با عوامل خطر ناشناخته بود.

ماریا ترزا لندی، نویسنده مطالعه و مشاور ارشد و پژوهشگر مؤسسه ملی سرطان آمریکا گفت: «از روش کارآگاهی استفاده کردیم.» او و گروهش پژوهششان را مطالعه Sherlock-Lung می‌نامند که برگرفته از نام شرلوک هلمز است. او گفت: «با بررسی ژنوم تومور، از تغییرات تومورها به‌عنوان ردپایی برای کشف علت‌های بیماری استفاده می‌کنیم.» پژوهشگران سه زیرگونه ژنتیکی‌ای شناسایی کرده‌اند که آن‌ها را پیانو (اشاره به صدای آرام) و متسو فورته (متوسط) و فورته (بلند) نامیدند.

این‌ها اصطلاحاتی در موسیقی هستند که تنوع در میزان بلندبودن صدا را نشان می‌دهند. نام‌گذاری استعاری مذکور مناسب بود:

• تومورهای پیانو به‌نوعی آرام بودند و جهش‌های کمی داشتند و کمتر تهاجمی بودند. آن‌ها حدود نیمی از تمامی تومورهای مطالعه‌شده را شامل می‌شدند و از زیرگونه‌های دیگر رشد کندتری داشتند و متوسط دوره نهفتگی آن‌ها پیش از آشکارشدن ازنظر بالینی ۹ سال بود.
• در حد وسط، تومورهای متسو فورته قرار داشتند که با افزایش DNA در منطقه بازومانندی از کروموزوم شناسایی می‌شدند. این نوع تومورها یک‌سوم از تومورهای بررسی‌شده را دربر می‌گرفتند و دوره نهفتگی آن‌ها بسیار کوتاه‌تر و حدود ۳/۵ ماه بود.
• تومورهای فورته تهاجمی‌ترین تومورها بودند و بیشترین تشابه را با سرطان ریه در افراد سیگاری داشتند. تومورهای فورته تحت‌کنترل جهش‌هایی بودند که کل ژن را مضاعف می‌کنند و نسخه‌های ناپایدار متعددی از ژن ایجاد می‌کنند. متوسط دوره نهفتگی این تومورها فقط یک ماه بود و یک‌پنجم از نمونه‌های مطالعه‌شده را تشکیل می‌دادند.

استفان لام، استاد دانشگاه بریتیش کلمبیا گفت: «این یافته مهمی برای بررسی این زیرگونه‌ها است تا بتوانیم درمان‌های خود را براساس آن‌ها طراحی کنیم.» پزشکان می‌دانند چگونه تومورهایی مانند تومورهای زیرگونه فورته را درمان کنند. این تومورها که جهش‌های فراوان دارند، می‌توانند با ایمنی‌درمانی یا استفاده از مهارکننده‌های جهشی‌های خاصی هدف گرفته شوند که عامل محرک سرطان هستند.

دراین‌میان، زیرگونه پیانو متفاوت به‌نظر می‌رسد. لندی درباره زیرگونه پیانو می‌گوید:

اگر ژنوم آرامی داشته باشید که جهش‌های زیادی ندارد و بسیار متنوع است، چه کاری انجام می‌دهید؟ باید طی رویکرد کاملا متفاوتی درک کنید چه عاملی موجب این تومورها می‌شوند؛ زیرا نمی‌توانید آن‌ها را با روش‌های معمول درمان کنید.

درباره تومورهای پیانو، دوره نهفتگی طولانی ممکن است فرصتی برای شناسایی زودهنگام فراهم کند؛ اما پزشکان باید بدانند به‌منظور توصیه به غربالگری به‌دنبال چه علائم یا نشانه‌هایی باشند. توصیه‌های غربالگری فعلی فقط درباره افراد سیگاری به‌کار می‌آید.

ریجان هونگ، استاد همه‌گیرشناسی در دانشگاه تورنتو گفت: «قابلیت زیرگونه پیانو برای تشخیص زودهنگام بسیار مهم است. درواقع، موضوع مهم‌تر درباره این نوع تومورها درمان جایگزین نیست؛ بلکه تشخیص زودهنگام است.»

گروه لندی دریافتند نشانه‌های ژنتیکی به نقش سلول‌های بنیادی در ریزگونه پیانو اشاره می‌کند. جهش‌هایی که در این تومورها وجود دارند، اغلب به ژن‌هایی مربوط می‌شوند که سلول‌های بنیادی را تنظیم می‌کنند. اگر این‌طور باشد، درمان‌های تهاجمی موجود روی سلول‌های بنیادی در زیرگونه پیانو مؤثر نیستند. لندی گفت: «اگر این موضوع واقعیت داشته باشد، در نحوه تفکر ما درزمینه تومورزایی تغییرات زیادی ایجاد می‌کند.»

لندی و گروهش برای تأیید رابطه با سلول‌های بنیادی و دیگر عوامل احتمالی سرطان ریه در افراد غیرسیگاری، آزمایش‌های بیشتری انجام خواهند داد. آن‌ها احتمالا توالی‌یابی RNA سلولِ تک را انجام می‌دهند تا فرضیه سلول‌های بنیادی خود را تأیید کنند. به‌گفته لندی، در کل مقالات علمی فقط حدود صد مورد توالی‌یابی کل ژن در افراد غیرسیگاری وجود دارد. اطلاعات این مطالعه احتمالا برای پژوهشگران دیگر مفید خواهد بود.

لام گفت: «این مطالعه اطلاعات زمینه‌ای بسیار خوبی برای بررسی نحوه تعامل ژنوم با محیط فراهم می‌کند.» همچنین، هونگ افزود پژوهش جدید حجم زیادی از کار را نشان می‌دهد؛ اما برای تأیید نتایج به کارهای بیشتری نیاز است. هدف گروه Sherlock-Lung انجام توالی‌یابی کل ژن روی دوهزار نمونه از بیماران مبتلا به سرطان ریه است که هرگز سیگار نکشیده‌اند.

مطالعه جدید در مجله Nature Genetics منتشر شده است،